جزیره ابوموسی جنوبی‌ترین جزیره ایرانی آب‌های خلیج‌فارس است. این جزیره در ۲۲۲ کیلومتری بندرعباس و هم چنین در ۷۵ کیلومتری بندر لنگه، در ۶۰ کیلومتری شمال امارت شارجه در امارات متحده عربی واقع شده‌ و ۱۶۰ کیلومتر از تنگه هرمز فاصله دارد. جزیره ابوموسی آب و هوای مرطوب و گرم‌تری دارد. این جزیره فاقد آب و اراضی مناسب کشاورزی است، بیشتر مردم بومی محل به صید ماهی اشتغال دارند.
این جزیره از خوش‌آب‌وهواترین مناطق خلیج‌فارس محسوب می‌شود و انواع گیاهان و جانوران دریایی در ساحل آن به چشم می‌خورد. مرتفع ترین نقطه ی آن کوه «حلوا» که ۱۱۰ متر از سطح دریا بلندتر است. شهرستان ابوموسی با جمعیتی بالغ بر ۵۲۶۳ نفر و شامل جزایر ابوموسی، تنب بزرگ، تنب کوچک،سیری،فارور بزرگ و فارور کوچک که تعداد اندکی از این ساکنان شهروندان امارات هستند. شفافیت آب خلیج فارس در ساحل ابوموسی به حدی است که ماهی‌های آکواریومی و مرجان‌های آن نیز از کنار ساحل و موج شکن‌ها به طور واضح دیده می‌شوند.

این جزیره در اسناد تاریخی و نقشه‌ها با نام بوموو (BoumOuw) بوم یعنی “جا، مکان”+ “اوو”(Aouw) یعنی آب (معرب آن بومف) روی هم یعنی مکان آب و با نام گپ سبزو (به معنای جای سبز) و بوم سوز یا بوموسو BoumSou ثبت شده‌است. (بوم به معنی مکان است و «سو» چند معنی دارد سو Souw را اگر مخفف سووز Souwz بدانیم نام یک نوع سبزی و نام یک نوع بوته سبز خارداراست (سوو، خار و گون) و به‌طور کلی نیز سووز souwz در زبان فارسی کهن معنی سبز می‌دهد و در مجموع می‌توان آن را به معنای مکان سبز نامید).

نام ابوموسی یک نام جدید است و سابقه آن به حدود بیشتر از یکصد سال قبل برمی‌گردد که یکی از ساکنان به‌نام ابوموسی این نام را بجای بوموسو BoumSou رایج ساخت.بعضی سوز را کوتاه شده سوزان به معنی داغ گرفته‌اند که درست نیست. زیرا سوز و سبزو دقیقاً هنوز هم در گویش محلی معنی سبز می‌دهد واین جزیره در مقایسه با صحرای عربی جزیره‌ای سبز است؛ و حتی گرمای آن نیز به مراتب کمتر از صحرا است؛ و معتدل‌ترین هوا در خلیج‌فارس را دارد.نام ابوموسی در نقشه‌ها، کتب تاریخی و جغرافیای قدیم و جدید کشورها دیده می‌شود. به‌طور نمونه در نقشه‌ای که در سال ۱۹۶۷ توسط دولت شوروی سابق چاپ گردید، نام ایرانی بوموسی برای این جزیره به کار رفته‌است. نام بوموسی برگرفته از نام یکی از سرداران کریم خان است که پس از حضور در این جزیره نام خود را بر آن نهاده‌است. انگلیسی‌ها پس از نفوذ در خلیج‌فارس به منظور کنار گذاشتن عناصر ایرانی از این جزیره عنوان جعلی ابوموسی را برای جزیره به کار بردند.

ایرانیان در شمال جزیره ابوموسی و اماراتی‌ها در جنوب جزیره زندگی می‌کنند. بیشتر جزیره در اختیار ایران است و شهر ابوموسی در شمال غربی جزیره در بخش ایرانی واقع شده‌است. از جمله شهرک‌های مسکونی ایرانیان، شهرک «فرمانداری» و شهرک «صیادان» است. بخش اماراتی را شهرکی کوچک به نام «شهرک ابوموسی» تشکیل می‌دهد، که از طریق شناورهای دریایی با خاک امارات در ارتباط است.

اتباع امارات حق تردد به بخش ایرانی جزیره و اتباع ایران حق تردد به بخش اماراتی آن را ندارند و فقط در موارد اضطراری چنین ترددهایی ممکن است. ساکنان اماراتی جزیره در صورتی که بیش از شش ماه از جزیره خارج شده باشند، حق بازگشت به آن ندارند. همچنین این افراد برای ماهی‌گیری در آب‌های اطراف جزیره ابوموسی نیاز به دریافت مجوز از اداره شیلات ایران دارند