تالش
تالش یکی از سرزمین هایی بوده است که قبل از آریاییعا به وجود آمده و همه افرادی که در تاریخ دستی دارند، نسبت به این موضوع اتفاق نظر دارند. تاریخ به ما نشان می دهد که مردم تالش در نبردهایی که میان کادوسیان بوده است، ردپاهایی داشته اند. رشادت و مهارت آن ها زبانزد است و کوروش در هر جنگی که در پیش داشت، از جنگاوران دلاور تالش کمک می طلبید.
پیشینه تاریخی و تمدن تالش در منطقه ای بسیار وسیع تر قرار دارد. اولین قانون تقسیمات کشوری در آبان ماه ۱۳۱۶ خورشیدی، تهیه و تصویب شد و بر اساس این قانون، شهرستان گیلان و طوالش یا تالش که از توابع استان شمال بود، شامل مناطق زیر می شد:
- حومه فومنات، صومعه سرا، لشت نشا، کوچصفهان (مرکز: کوچصفهان)
- بندر پهلوی، چهار فریضه، خمام، گسکر (مرکز: بندر پهلوی)
- لاهیجان، رانکوه، ده شال (مرکز: لاهیجان)
- کرگان رود، اسالم، توالش شفارود (مرکز: هشتپر کرگان رود)
البته این تقسیم بندی چند ماه بیشتر دوام نیاورد و اصلاح شد.
مردم معروفی که در تالش به دنیا آمدند یا در آن جا حضور داشتند، میر جمالالدین خان موسس خانات تالش، نصرت الله خان عمیدالسلطنه معروف به سردار امجد تالشی، سید فضل الله بزرگ خاندان میر مسعودی هستند که در تاریخ تالش بی تاثیر نبودند.
نام تالش از کجا آمد؟
هشتپر از کجا آمده است؟ در زمان قدیم در همین جایی که تالش امروزی قرار دارد، کاخ معروفی قرار داشت که به آن کاخ سردار امجد گفته می شد. این کاخ هشت در بزرگ داشت و در زبان تالشی به درب، بر گفته می شود. به همین دلیل این شهر هشتبر نام گرفت که به مرور زمان برای راحتی تلفظ به آن هشتپر گفته می شود. طی سال های اخیر نام هشتپر به تالش تغییر کرد ولی در زبان محلی همچنان به هشتپر معروف است.
زبان
زبان مردم طوالش، تالشی است و از زمانهای دور به این زبان تکلم میکنند. زبان تالشی بیشتر از زبان فارسی به زبان پهلوی قدیم (زبان ایرانیان باستان) نزدیک است. زبان ترکی آذربایجانی نیز در برخی از نواحی طوالش استفاده میشود.